Is Telegram gevaarlijk? Privacy, versleuteling en risico's.

Met bijna een miljard gebruikers en een sterke reputatie op het gebied van privacy is Telegram uitgegroeid tot een populaire app voor veilige communicatie. Maar is Telegram écht zo veilig als het lijkt?
Hoewel geheime chats wél voorzien zijn van echte end-to-end-versleuteling, bieden de gewonen standaardchats en openbare kanalen van Telegram niet dezelfde bescherming. Door vragen over metadata, gegevensopslag en beveiliging is het de moeite waard om hier dieper in te duiken.

In dit artikel bespreken we wat Telegram goed doet, waar de privacygaten zitten en hoe je de beveiligingsfuncties optimaal benut. Of je Telegram al gebruikt of gewoon benieuwd bent hoe de app zich verhoudt tot andere berichtenapps: dit is een gids voor slimme en veilige communicatie.

Wat is Telegram en hoe werkt het?

Telegram is een cloudgebaseerde berichtenapp waarmee je tekst-, spraak- en videoberichten kunt versturen, openbare kanalen kunt volgen en groepen kunt aanmaken met maximaal 200.000 leden. Naast gewone chats en openbare updates biedt Telegram ook geheime chats met end-to-end-versleuteling voor privégesprekken.

De app werkt op meerdere apparaten tegelijk en ondersteunt handige functies zoals bestandsdeling en bots die extra mogelijkheden toevoegen. Hierdoor is Telegram een veelzijdige tool voor zowel groepsgesprekken als één-op-één-chats.

Wat maakt Telegram anders dan andere berichtenapps?

Telegram draait niet alleen om het versturen van berichten. Het is ook een krachtig platform voor het delen van nieuws en het opbouwen van communities via uitzendgroepen en openbare kanalen met een onbeperkt aantal volgers. In landen met strenge censuur helpen deze kanalen mensen om verbonden en geïnformeerd te blijven.

Een ander belangrijk verschil zit in de manier waarop Telegram met privacy omgaat. Apps zoals Signal gebruiken standaard end-to-end-versleuteling voor alle gesprekken, maar bij Telegram moet je deze zelf inschakelen in geheime chats. Voor gewone chats geldt dat Telegram de berichten wel versleutelt tijdens verzending, maar ze daarna opslaat op de eigen servers. Zo kun je dezelfde chatgeschiedenis op al je apparaten bekijken, maar dit betekent ook dat de bescherming minder sterk is dan bij geheime chats.

Telegram heeft bovendien een gedecentraliseerde bedrijfsstructuur. Het hoofdkantoor bevindt zich voornamelijk in Dubai, maar het bedrijf is juridisch geregistreerd op de Britse Maagdeneilanden en werkt via een netwerk van dochterondernemingen. Dit maakt het voor overheden lastiger om toezicht te houden, maar zorgt er ook voor dat het minder duidelijk is hoe Telegram precies met jouw gegevens omgaat.

Andere opvallende functies van Telegram zijn bots die extra mogelijkheden toevoegen, zoals betalingen of geautomatiseerde taken, en cloudopslag die je berichten synchroniseert tussen al je apparaten. Zo blijf je overal in verbinding.

Is Telegram versleuteld?

Versleuteling is één van de belangrijkste onderdelen van elke berichtenapp en Telegram heeft een eigen systeem ontwikkeld om je chats te beschermen. Gewone chats worden versleuteld tijdens verzending, maar alleen geheime chats zijn volledig end-to-end-versleuteld. Hoe goed je beschermd bent, hangt dus af van hoe je de app gebruikt.

Welke versleuteling gebruikt Telegram?

Telegram maakt gebruik van een eigen protocol, MTProto, dat speciaal is ontworpen om mobiele communicatie te beveiligen door verschillende versleutelingstechnieken te combineren. Dit systeem bevat onder andere:

• AES-256-bits-versleuteling: maakt berichten onleesbaar voor iedereen die ze probeert te onderscheppen, zodat je gesprekken privé blijven.
• RSA-2048-versleuteling: beveiligt het proces van het delen van sleutels die nodig zijn om berichten te ontsleutelen en voegt zo een extra beveiligingslaag toe.
• Diffie-Hellman-sleuteluitwisseling: zorgt ervoor dat de sleutels niet openlijk worden gedeeld, maar veilig tijdens de communicatie worden aangemaakt.

Dit systeem zorgt vooral in geheime chats voor sterke privacy dankzij volledige end-to-end-versleuteling.

Gewone chats daarentegen worden alleen versleuteld tijdens verzending en blijven daarna onbeperkt opgeslagen op de servers van Telegram. Daarnaast is MTProto niet volledig open source, waardoor onafhankelijke beveiligingsexperts de code niet volledig kunnen controleren op kwetsbaarheden.

Heeft Telegram standaard end-to-end-versleuteling?

Nee, Telegram biedt end-to-end-versleuteling niet standaard aan. Deze sterkere vorm van bescherming is alleen beschikbaar in geheime chats, die je handmatig moet inschakelen. Gewone chats zijn wel versleuteld tijdens verzending, maar worden opgeslagen op de servers van Telegram. Hierdoor kun je ze op meerdere apparaten gebruiken, maar ze zijn minder privé dan geheime chats.

Verzamelt Telegram data of metadata?

Bij het gebruik van elke berichtenapp is het belangrijk om te weten welke gegevens worden verzameld en hoe ze worden opgeslagen. Telegram belooft privacy en beveiliging, maar verzamelt en bewaart wél bepaalde informatie over jou en je activiteiten.

Het cloudgebaseerde ontwerp maakt het eenvoudig om je chats op verschillende apparaten te synchroniseren, maar betekent ook dat je gegevens op de servers van Telegram terechtkomen. Door te weten welke gegevens worden verzameld en hoe lang ze bewaard blijven, krijg je een beter beeld van je daadwerkelijke privacy bij het gebruik van de app.

Hoe lang bewaart Telegram je gegevens?

Telegram bewaart informatie zoals je IP-adres en apparaatgegevens, basis verbindingsinformatie en je activiteitengeschiedenis tot maximaal 12 maanden. Volgens Telegram is dit om technische redenen nodig. Het bedrijf kan deze gegevens bovendien delen met autoriteiten als daar een wettelijke verplichting voor is.

Deze opslag is onderdeel van hoe Telegram alles soepel laat werken op verschillende apparaten, maar het betekent ook dat je metadata niet volledig privé is. Wil je meer inzicht in de privacyrisico’s van metadata? Lees dan dit artikel over metadatatoezicht.

Wat weet Telegram over mij?

Wanneer je je aanmeldt bij Telegram, geef je je echte telefoonnummer op. De app gebruikt dit om je account te verifiëren. Telegram kan daarnaast je IP-adres, het apparaat dat je gebruikt en gegevens zoals je gebruikersnaam en je contactenlijst inzien.

Hoewel Telegram de inhoud van berichten in geheime chats niet opslaat, bewaart het wél de berichten van je cloudgebaseerde chats op zijn servers. Dit geldt voor alle standaardchats die niet end-to-end-versleuteld zijn.

Wat zijn de belangrijkste beveiligingsrisico’s van Telegram?

Telegram biedt veel functies die aantrekkelijk zijn voor privacybewuste gebruikers, maar de app is niet zonder risico. Van de manier waarop de versleuteling is ingericht tot vragen over de veiligheid van de servers: er zijn verschillende punten die je moet kennen. Voor sommige gebruikers zijn deze reden genoeg om de app links te laten liggen, zeker in vergelijking met berichtenapps die standaard sterkere beveiligingsmaatregelen bieden.

De belangrijkste zorgen rond Telegram zijn:

Geen standaard end-to-end-versleuteling

Het grootste kritiekpunt is dat end-to-end-versleuteling alleen beschikbaar is in geheime chats die je handmatig moet starten. Gewone chats, inclusief groepsgesprekken en openbare kanalen, zijn alleen versleuteld tijdens verzending en worden daarna opgeslagen op de servers van Telegram.

Gesloten servercode

Een ander beveiligingsprobleem is dat de server-side code van Telegram niet open-source is. Onafhankelijke beveiligingsonderzoekers kunnen daardoor geen potentiële kwetsbaarheden opsporen en verbeteren.

In tegenstelling tot apps die wél volledig open-source zijn, zoals Signal, heeft Telegram er bewust voor gekozen de servercode gesloten te houden. Dit roept vragen op over hoe veilig en transparant het platform nu echt is. Voor gebruikers die zich sterk op privacy richten, kan dit gebrek aan transparantie zorgwekkend zijn.

Mogelijke kwetsbaarheden in MTProto

Het MTProto-versleutelingsprotocol van Telegram is ontworpen om chats te beveiligen, maar beveiligingsonderzoekers hebben in eerdere versies kwetsbaarheden aangetroffen. Die hadden het voor aanvallers makkelijker kunnen maken om MTProto te kraken.

Telegram heeft het protocol inmiddels bijgewerkt en veel van deze problemen opgelost. Maar omdat MTProto niet volledig open-source is, is het voor externe experts lastiger om de beveiliging volledig te beoordelen. Hierdoor blijven sommige voorstanders van privacy sceptisch over hoe veilig de versleuteling van Telegram werkelijk is.

Phishing-risico’s

Een ander risico bij het gebruik van Telegram is phishing. Aanvallers kunnen schadelijke links verspreiden via de app, vooral in openbare groepen of kanalen waar het makkelijk is om misleidende content te delen.

Deze links lijken soms afkomstig van een betrouwbare bron, maar als je erop klikt, kun je terechtkomen op scamwebsites of malware downloaden die je persoonlijke gegevens in gevaar brengen. Dit is overigens geen uniek probleem van Telegram – phishing kan op elk platform voorkomen – maar het is wel iets om alert op te zijn als je Telegram gebruikt voor communicatie of deelname aan grote online gemeenschappen.

Kan Telegram worden gehackt of getraceerd?

De beveiligingsmaatregelen van Telegram maken het moeilijk voor nieuwsgierige buitenstaanders om toegang te krijgen tot je berichten, maar onmogelijk is het niet. Telegram heeft de afgelopen jaren meerdere datalekken gekend. En doordat de servercode gesloten is, kunnen onafhankelijke beveiligingsexperts niet volledig beoordelen waar de kwetsbaarheden zitten.

Daarnaast bewaart Telegram gewone chats op zijn servers. Hierdoor kunnen autoriteiten, wanneer daar een geldige juridische grond voor is, toegang tot je berichten aanvragen.

Omdat Telegram je echte telefoonnummer vereist om je te registreren, is het ook makkelijker om je accountgegevens of IP-adres aan je identiteit te koppelen als iemand daar toegang toe krijgt. Dit is een ander risico dan overheidstoezicht, maar wel iets om rekening mee te houden als je je zorgen maakt over privacy.

Het gebruik van een betrouwbare VPN, zoals ExpressVPN, is de beste manier om al je data te versleutelen en te voorkomen dat je IP-adres kan worden getraceerd tijdens het gebruik van Telegram. Dit vergroot je privacy aanzienlijk.

Waarom is Telegram omstreden?

De populariteit van Telegram komt niet alleen door de privacyfuncties, maar ook door hoe de app wereldwijd wordt gebruikt. In landen met strenge censuur wenden mensen zich tot Telegram om nieuws te delen en protesten te organiseren.

Tegelijkertijd ligt Telegram onder een vergrootglas, zeker na de arrestatie van CEO Pavel Durov in Frankrijk in augustus 2024. Durov werd aangeklaagd voor ernstige misdrijven, waaronder “medeplichtigheid” aan de verspreiding van kinderporno, drugshandel en fraude – allemaal beschuldigingen die verband houden met het gebrek aan contentmoderatie op Telegram.

Hoewel hij op borgtocht is vrijgelaten, loopt de rechtszaak nog. Deze situatie heeft opnieuw het debat aangewakkerd over de rol van Telegram en de vraag of de app illegale activiteiten in de hand werkt.

Hoe je Telegram veiliger gebruikt

Telegram brengt bepaalde privacy- en beveiligingsrisico’s met zich mee, maar er zijn stappen die je kunt nemen om de app veiliger te gebruiken. Zo verbeter je je privacy op Telegram:

1. Tweestapsverificatie (2FA) instellen

Tweestapsverificatie voegt een extra beveiligingslaag toe aan je Telegram-account. Zelfs als iemand je wachtwoord weet, kan diegene niet inloggen zonder een tweede code.

1. Open de Instellingen rechtsonder.
   
2. Ga naar Privacy en Beveiliging.
   
3. Tik op Tweestapsverificatie.
   
4. Volg de aanwijzingen op Aanvullend wachtwoord instellen.
   

Kies een sterk wachtwoord met een mix van hoofd- en kleine letters, cijfers en symbolen. Sla het op een veilige plek op, bijvoorbeeld in een wachtwoordmanager zoals ExpressVPN Keys, die je helpt unieke wachtwoorden te genereren en logins en beveiligde notities veilig op te slaan

2. Gebruik een VPN

Een VPN verbergt je IP-adres en versleutelt al je internetverkeer. Daardoor wordt het veel moeilijker voor derden om je activiteiten op Telegram (of andere apps) te volgen of af te luisteren.

ExpressVPN is een uitstekende tool om je privacy te versterken, vooral als je Telegram gebruikt op openbare wifi-netwerken. De tools voor Geavanceerde Beveiliging kunnen je bovendien beschermen tegen phishinglinks, een veelvoorkomend probleem op Telegram.

3. Pas je privacyinstellingen aan

Met Telegram kun je bepalen wie je persoonlijke gegevens kan zien.

1. Ga naar Instellingen.
   
2. Tik op Privacy en Beveiliging. Hier kun je bepalen wie je telefoonnummer, profielfoto en laatst gezien-status kan zien. Door de toegang te beperken tot 'Mijn contacten' in plaats van 'Iedereen', kun je je persoonlijke gegevens privé houden.
   

4. Houd de app up-to-date

Gebruik altijd de nieuwste versie van Telegram om te profiteren van de meest recente beveiligingspatches. Updates lossen vaak bugs en kwetsbaarheden op die cybercriminelen kunnen misbruiken.

We raden aan om automatische updates voor de Telegram-app in te schakelen. Als dat geen optie is, kun je handmatig naar de App Store of Google Play Store gaan, Telegram opzoeken en controleren of er een knop ‘Bijwerken’ zichtbaar is. Staat er een update klaar, download deze dan direct.

5. Gebruik geheime chats voor meer privacy

Geheime chats in Telegram zijn voorzien van end-to-end-versleuteling, waardoor ze veel moeilijker toegankelijk zijn voor derden. Zo stel je een geheime chat in:

1. Open het gesprek met de betreffende persoon en tik bovenaan op zijn of haar naam.
   
2. Tik op Meer.
   
   
3. Tik op Start geheime chat.

Belangrijk: Deze chats worden niet opgeslagen in de cloud van Telegram en kunnen niet worden doorgestuurd. Houd er echter rekening mee dat de persoon aan de andere kant nog steeds schermafbeeldingen kan maken. Het biedt dus geen 100% garantie op privacy.

6. Wees voorzichtig met links en phishing

Phishingscams komen vaak voor in openbare groepen en ook in privégesprekken. Klik nooit zomaar op links van mensen die je niet kent en controleer altijd of een link legitiem is. Hier vind je handige tips om phishinglinks te herkennen.

7. Deel geen persoonlijke informatie in chats

Vermijd het delen van gevoelige gegevens zoals je huisadres, telefoonnummer of financiële informatie, vooral in grote groepen of openbare kanalen. Ook al biedt Telegram bepaalde privacytools, het is belangrijk dat je zelf alert blijft op wat je verstuurt. Denk goed na voor je iets deelt: zodra het online staat, heb je geen controle meer over wie het kan zien.

Hoe verhoudt Telegram zich tot andere veilige berichtenapps?

Telegram heeft een reputatie opgebouwd als een privacyvriendelijker alternatief voor mainstream-apps, maar het is zeker niet de enige optie. Andere apps zoals Signal, Wickr en WhatsApp bieden ook sterke versleuteling en verschillende manieren om je gesprekken te beschermen.

Wat zijn de beste alternatieven voor Telegram?

Signal

Signal wordt algemeen beschouwd als een van de veiligste berichtenapps omdat het standaard end-to-end-versleuteling toepast op elk bericht. Daarnaast heeft het functies zoals ‘Sealed Sender’ (om te verbergen wie het bericht verzendt), verdwijnende berichten, gezichtsvervaging op foto’s en pincodebeveiliging.

In tegenstelling tot Telegram is Signal volledig open-source en wordt het beheerd door een non-profitorganisatie. Hierdoor kunnen beveiligingsexperts de code vrijelijk beoordelen. Signal volgt je niet, toont geen advertenties en verzamelt alleen je telefoonnummer als persoonlijk gegeven.

Benieuwd naar een uitgebreide vergelijking? Lees dan de uitgebreide gids van ExpressVPN over de verschillen tussen Telegram en Signal.

Wickr

Wickr biedt ook end-to-end-versleuteling voor alle chats en laat je berichten automatisch laten verdwijnen. Bovendien verwijdert het locatiegegevens uit alles wat je verstuurt en heeft het een optie om toetsenborden van derden te blokkeren voor extra privacy.

Wickr is eigendom van Amazon en is – in tegenstelling tot Telegram, Signal en WhatsApp – vooral gericht op zakelijke gebruikers. Er is een tijdelijk gratis abonnement voor kleine teams, maar meestal is het een betaalde dienst.

WhatsApp

WhatsApp is een van de populairste berichtenapps en gebruikt standaard end-to-end-versleuteling voor alle chats, gesprekken en mediabestanden. Dit betekent dat alleen jij en de ontvanger de inhoud kunnen lezen.

Het nadeel is dat WhatsApp eigendom is van Meta (voorheen Facebook). Sommige gebruikers vermijden de app vanwege zorgen over hoe Meta gebruikersdata verzamelt en gebruikt over al zijn platforms heen.